Mabwysiadu fel llys-riant

Pan fydd Gwasanaeth Mabwysiadu Gogledd Cymru yn derbyn yr hysbysiad ysgrifenedig o gais, mae’n rhaid iddo ymchwilio a pharatoi adroddiad i’r llys ynghylch addasrwydd y sawl sy’n gwneud cais i fod yn rhiant mabwysiadol. Rhaid i’r adroddiad gynnwys:

• Gwybodaeth am y plentyn sy’n destun y cais.
• Gwybodaeth am deulu’r plentyn.
• Dymuniadau a theimladau’r plentyn ac eraill.
• Barn y rhiant biolegol arall.
• Gwybodaeth am y darpar riant mabwysiadol.
• Gwybodaeth am yr awdurdod lleol a luniodd yr adroddiad.
• Goblygiadau gwneud gorchymyn mabwysiadu i’r bobl dan sylw.
• Rhinweddau cymharol mabwysiadu a gorchmynion eraill.
• Argymhelliad ynghylch mabwysiadu.
• Argymhelliad ynghylch cyswllt ag unrhyw rai arwyddocaol eraill.

Fel rhan o’r adroddiad / asesiad bydd angen i Wasanaeth Mabwysiadu Gogledd Cymru gynnal gwiriadau cefndir gyda’r canlynol

• Gwiriad Awdurdod Lleol
• Cofnodion Gwasanaeth Plant gan gynnwys y Gofrestr Amddiffyn Plant
• Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd
• Prawf
• NSPCC
• Arolygiaeth Gofal a Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru
• Cyfeirnod Cyflogwr
• Cyfeiriadau Personol
• Adborth Ysgol
• Cyn-bartner – Os na fydd un o’r rhieni biolegol yn cydsynio, bydd swyddog CAFCASS yn cael ei benodi’n Warcheidwad y Plant (at ddibenion llys yn unig). Maent yn cynrychioli’r plentyn ac yn sicrhau bod barn y plentyn, ynghyd â barn yr holl berthnasau, yn hysbys gan y llys cyn y gellir gwneud gorchymyn.

Os oes gan y ddau riant genedigaeth gyfrifoldeb rhiant am y plentyn (h.y. os yw’r tad biolegol wedi’i enwi ar dystysgrif geni’r plentyn / plant neu os oes ganddo Orchymyn / Cytundeb Cyfrifoldeb Rhiant neu os yw’r fam yn briod â’r tad), bydd y llys yn penodi swyddog neu ofyn i’r awdurdod lleol gyfweld a gweld cydsyniad y rhiant biolegol. Os nad oes gan riant genedigaeth gyfrifoldeb rhiant, (os nad yw’r tad wedi’i enwi ar y dystysgrif geni, neu os nad oes Gorchymyn / Cytundeb Cyfrifoldeb Rhiant ar waith neu os nad yw’r rhieni’n briod, bydd yr awdurdod lleol yn ceisio ei farn ble bynnag bosibl.

Diffinnir Cyfrifoldeb Rhiant yn adran 3 (1) Deddf Plant 1989 fel:

“Yr holl hawliau, dyletswyddau, pwerau, cyfrifoldebau ac awdurdod sydd gan gyfraith plentyn mewn perthynas â’r plentyn a’i eiddo.”

Mae’r term Cyfrifoldeb Rhiant yn ceisio canolbwyntio ar ddyletswyddau’r rhiant tuag at eu plentyn yn hytrach na hawliau’r rhiant dros eu plentyn.

Pan fydd yn rhaid gwneud rhai penderfyniadau ynghylch plentyn, caniateir i bawb sydd â Chyfrifoldeb Rhiant am y plentyn ddweud eu dweud yn y penderfyniad hwnnw. Bydd yn rhaid i’r penderfyniad ymwneud â magwraeth y plentyn. Dylai’r rhiant preswyl neu’r unigolyn y mae’r plentyn yn byw gydag ef wneud penderfyniadau o ddydd i ddydd heb ymyrraeth gan ddeiliaid Cyfrifoldeb Rhiant eraill.

Yn ymarferol, mae Cyfrifoldeb Rhiant yn golygu’r pŵer i wneud penderfyniadau pwysig mewn perthynas â phlentyn. Gall hyn gynnwys:

Penderfynu ar ba grefydd y dylid magu’r plentyn. Lle mae cefndir diwylliannol cymysg dylai hyn gynnwys dod i gysylltiad â chrefyddau pawb sydd â Chyfrifoldeb Rhiant nes bod y plentyn yn gallu cyrraedd oedran lle gall ef / hi wneud ei benderfyniad ei hun ar hyn.

• Pennu addysg y plentyn a ble mae’r plentyn yn mynd i’r ysgol.
• Dewis, cofrestru neu newid enw’r plentyn.
• Penodi gwarcheidwad plentyn os bydd rhiant yn marw.
• Cydsynio i lawdriniaeth plentyn neu driniaeth feddygol benodol.
• Cyrchu cofnodion meddygol plentyn.
• Cydsynio i fynd â’r plentyn dramor am wyliau neu arosiadau estynedig.
• Cynrychioli’r plentyn mewn achos cyfreithiol.
• Nid yw Cyfrifoldeb Rhiant yn golygu bod gan riant yr hawl awtomatig i:
• Cyswllt â phlentyn. Dyma hawl y plentyn ac nid hawl yr unigolyn â Chyfrifoldeb Rhiant.
• Gwybod ble mae pobl eraill â Chyfrifoldeb Rhiant neu ble mae’r plentyn yn byw. Yn ymarferol, mae hyn yn golygu, os yw’r plentyn yn byw gydag un rhiant, nid oes gan y rhiant arall hawl awtomatig i wybod cyfeiriad y rhiant hwnnw. Gall y rhiant wneud cais i’r llys i hyn gael ei ddatgelu a gellir ei ddatgelu os yw er budd gorau’r plentyn.

• Mae gan famau Gyfrifoldeb Rhiant yn awtomatig ac ni fyddant yn ei golli os ydynt wedi ysgaru.
• Mae gan dadau priod Gyfrifoldeb Rhiant yn awtomatig ac ni fyddant yn ei golli os ydynt wedi ysgaru.
• Nid oes gan dadau dibriod Gyfrifoldeb Rhiant yn awtomatig.
• Nid oes Cyfrifoldeb Rhieni yn awtomatig gan lysfam a llysfam.
• Nid oes gan neiniau a theidiau Gyfrifoldeb Rhiant yn awtomatig.

Dewisiadau amgen a all roi cyfrifoldeb rhiant i lys-riant (y maent yn eu rhannu gyda’r rhiant / rhieni eraill) yw Cytundebau Cyfrifoldeb Rhiant, a gorchmynion cyfreithiol fel Gorchmynion Cyfrifoldeb Rhieni a Gorchmynion Trefniadau Plant (a elwid gynt yn Orchmynion Preswylio).

Gall llys-riant wneud cytundeb i gael Cyfrifoldeb Rhiant am ei lys-blentyn ar yr amod bod pawb sydd â Chyfrifoldeb Rhiant yn cytuno. Rhaid i’r llysfab fod yn briod â mam neu dad mewn partneriaeth sifil i ymrwymo i’r cytundeb hwn. Mae hyn yn debyg i’r Cytundeb Cyfrifoldeb Rhieni ac ni fydd yn cymryd Cyfrifoldeb Rhieni oddi wrth y rhai sydd ganddo eisoes. Gallai llys-riant hefyd wneud cais am Orchymyn Cyfrifoldeb Llys Rhiant os yw’n briod â’r fam neu’r tad neu mewn partneriaeth sifil.

Am fwy o wybodaeth ewch i – www.gov.uk (Hawliau a chyfrifoldebau rhieni)

Mae Gorchymyn Trefniadau Plant yn orchymyn sy’n nodi lle (gyda phwy) y bydd plentyn yn byw. Mae’n rhoi cyfrifoldeb rhieni i unrhyw un a enwir ar y gorchymyn, y maent wedyn yn ei rannu gyda rhieni’r plentyn.

Tra bod Gorchymyn Trefniadau Plant mewn grym ni chaniateir i unrhyw un gytuno i fabwysiadu, newid cyfenw’r plentyn na symud y plentyn o’r wlad am dros 28 diwrnod, oni bai bod pawb sydd â chyfrifoldeb rhiant yn cytuno. Os yw Gorchymyn Trefniadau Plant yn enwi llys-riant, maent yn parhau i fod â chyfrifoldeb rhiant os bydd eu partner yn marw.

Am wybodaeth bellach ewch i – www.gov.uk (Gwneud cais am orchymyn llys)

Er mwyn gallu newid cyfenw plentyn, bydd angen i bawb sydd â Chyfrifoldeb Rhiant gytuno. Os nad yw’r deiliaid Cyfrifoldeb Rhiant yn cytuno, gall y rhiant sy’n ceisio newid yr enw wneud cais i’r llysoedd i gael ei gydsyniad i’r newid enw. Yna byddai’n rhaid i’r llys wneud y penderfyniad a fydd er budd gorau’r plentyn ai peidio.

Os yw rhiant â Chyfrifoldeb Rhiant wedi bod yn absennol o fywyd y plentyn ac nad oes modd cysylltu ag ef, mae’n bosibl newid cyfenw’r plentyn heb gydsyniad y rhiant hwnnw, ond dylech ofyn am ganiatâd i’r Llys wneud hynny.

Unwaith y bydd plentyn yn cyrraedd 16 oed, gallant newid ei enw ei hun.

Am wybodaeth bellach ewch i – www.gov.uk